Prawo nauczycieli do postępowania w zgodzie z własnym sumieniem

System oświaty publicznej opiera się na jasno określonych wartościach i jednoznacznie sformułowanych celach. Wynikają on przede wszystkim z obowiązującej Konstytucji i aktów prawa międzynarodowego chroniących prawa rodziców i dzieci. Ustawodawca jednoznacznie wskazał, że w ramach systemu oświaty należy respektować wartości chrześcijańskie, stanowiące fundament kultury narodowej. Każdemu nauczycielowi przysługuje swoboda doboru takich środków dydaktycznych i wychowawczych, jakie uznaje za stosowne do realizacji podstawy programowej. W przypadku podjęcia wobec nauczyciela próby narzucenia określonego sposobu postępowania, ma on prawo odmówić wykonania nałożonego obowiązku.

Jeżeli powołanie się na przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie zapewniło ochrony wolności i praw nauczyciela – tak, jak każdemu człowiekowi – przysługuje prawo do sprzeciwu sumienia i na tej podstawie odmowy poprowadzenia zajęć promujących treści sprzeczne z jego poglądami moralnymi bądź religijnymi, zwłaszcza jeśli wykraczają poza podstawę programową.

Przepisy prawa określają cele wychowania oraz kształcenia, a także treści nauczania, które ustala się w podstawie programowej. Nauczycielowi w ramach realizacji podstawy programowej przysługuje autonomia, jednak ma on obowiązek dobrać takie środki, które najlepiej zrealizują nie tylko konieczność przekazania uczniom odpowiedniej wiedzy, ale również pozostaną w zgodzie z ogólnymi celami systemu publicznej oświaty.